- σιλούριο
- Γεωλογική περίοδος του παλαιοζωικού αιώνα, που τοποθετείται μεταξύ του Κάμβριου (κατώτερου) και του δεβόνιου. Τα κατώτερα όριά του βασίζονται αποκλειστικά σε παλαιοντολογικά κριτήρια, γιατί δεν υπάρχουν αξιοσημείωτες παλαιογεωγραφικές μεταβολές ως προς το κάμβριο.
Τα ανώτερα όριά του, αντίθετα, είναι σαφή και υπογραμμίζονται από την ασυμφωνία της απόθεσης των υπερκείμενων στρωμάτων του δεβόνιου, ασυμφωνία που οφείλεται στην καληδόνιο ορογένεση, που άρχισε να εκδηλώνεται κατά τα τέλη της περιόδου.
Ως επακόλουθο και σε στενή εξάρτηση από τις καληδόνιες ορογενετικές κινήσεις υπήρξαν κατά τη γεωλογική αυτή περίοδο μαγματικές εκδηλώσεις, είτε διείσδυσης είτε έκχυσης.
Κατά τη διάρκεια του Σ. η διαμόρφωση των ξηρών διακρινόταν επίσης από την παρουσία μιας βορειοανατολικής και μιας ασιατικής ηπείρου, προς τις οποίες αντιτασσόταν ίσως μια ισημερινή ήπειρος. Σιλουριακοί σχηματισμοί υπάρχουν στη Σκανδιναβία, στη Μεγάλη Βρετανία, στην κεντρική Ευρώπη (όρη του Ρήνου, Χαρτς, Σαξονία, Πολωνία) και σε αρκετές ζώνες των μεσογειακών περιοχών (Καρνία, Σαρδηνία, Ισπανία, Μαρόκο).
Για την χλωρίδα του Σ. δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες: έχουν βρεθεί μερικά φύκη, ενώ στην Αυστραλία ανακαλύφτηκαν υπολείμματα πτεριδόφυτων με πολύ πρωτόγονους χαρακτήρες, που είναι τα αρχαιότερα γνωστά φυτά της Γης.
Η θαλάσσια πανίδα αντιπροσωπεύεται πια από όλες τις τάξεις, ενώ στις ξηρές εμφανίζονται τα πρώτα ζώα, όλα όμως ασπόνδυλα. Τα κοιλεντερωτά (στρωματοπορίδες, τετρακοράλλια και τραπεζοειδή) έχουν μεγάλη σημασία κατά την περίοδο αυτή, γιατί αποτελούν υφαλογενείς οργανισμούς που οικοδομούν τις απόκρημνες ακτές. Οι γραπτόλιθοι, τα βραχιονόποδα, τα εχινόδερμα, οι τριλοβίτες (καρκινοειδή) και τα ναυτιλοειδή (κεφαλόποδα) παρουσιάζουν μια ανάπτυξη εντυπωσιακή. Πολλά από τα είδη τους αποτελούν καθοδηγητικά απολιθώματα και δημιούργησαν χαρακτηριστικές φάσεις, όπως τη γραπτολιθική (γραπτολιθοφόροι σχιστόλιθοι).
Στην Ελλάδα, σιλουριακά στρώματα έχουν διαπιστωθεί στο νησί Κω.
Αναπαράσταση υποθαλάσσιου περιβάλλοντος του σιλουρίου με χαρακτηριστικά είδη: 1. σκυφόκρινος (κρινοειδές)· 2. όμφυμα (κοράλλι)· 3. ξυλώδες (κοράλλι)· 4. φαβοζίτης (τραπεζοειδές)· 5. σπόγγος 6. πτερυγωτός (καρκινοειδές)· 7. κυρτόκερας (ναυτιλοειδές)· 8. ορνιθόκερας (ναυτιλοειδές)· 9. αυλακόπετρα (τριλοβίτης)· 10. κυκλοτρόπις (γαστερόποδο)· 11. κογχίδιο (βραχιονόποδο).
* * *το, Νβλ. σιλούριος.
Dictionary of Greek. 2013.